قسم به آسماناز قسم‌های قرآن ، سوگند به آسمان است که در شش آیه آمده است؛ دو مورد آن به طور مستقل و بدون صفت ، و در چهار مورد با صفت آمده است. ۱ - آسمان تزيين يافتهقسم خداوند به آسمان تزيين يافته با ستارگان: وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُكِ إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ. « سوگند به آسمان صاحب زینت‌ها (یا راه‌ها) ». بر اساس روايتى از امام علی علیه‌السلام «ذات الحبك» به صاحب حسن و زیبایی تفسير شده است. ۲ - فلسفه قسم به آسمان۲.۱ - حتمیت عذابقسم خداوند به (آسمان)، جهت تأكيد بر حتميّت عذاب مکذّبان: وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ إِنَّ عَذابَ رَبِّكَ لَواقِعٌ. ۲.۲ - نفرین اصحاب اخدودقسم خداوند به آسمان و برجهاى آن، براى تأكيد بر نفرین به اصحاب اخدود: وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ قُتِلَ أَصْحابُ الْأُخْدُودِ. ۲.۳ - مراقبت از انسان و اعمالشسوگند خداوند به آسمان، جهت تأكيد بر مراقبت از انسان و اعمال او: وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْها حافِظٌ. ۲.۴ - فارق بودن قرآنقسم خداوند به آسمان و به بازگشتهاى مكرّر آن «بارانهاى پياپى يا طلوع و غروبهاى خورشید، ماه و ستارگان» براى بيان فارق بودن قرآن بين حق و باطل: وَ السَّماءِ ذاتِ الرَّجْعِ إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ. ۲.۵ - رستگارى اهل تزكيهقسم خداوند به آسمان، در مورد رستگاری اهل تزکیه: وَ السَّماءِ وَ ما بَناها قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها. آيه «قد افلح ...» جواب قسم است. ۲.۶ - تباهى گناهكارانتأكيد خداوند بر زیانکاری و تباهى گناهکاران، با قسم خوردن به آسمان: وَ السَّماءِ وَ ما بَناها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۲۷۸، برگرفته از مقاله «موارد قسم خدا». |